VSRP Vereniging Schipperskring Rond- en Platbodemjachten

Onderhoud Pomptoilet

Het pomptoilet

De meeste van onze schepen zijn voor­zien van een pomptoilet. Gelukkig maar, want het gedoe met een potje of puts – zoals vroeger – was geen ideale bezigheid, al moet gezegd worden dat het vroegere systeem on­danks het ongerief feilloos werkte. En dat kan niet gezegd worden van alle bij ons aan boord staande pomp­toiletten.Voorkomende problemen zijn onder andere dat men moet na het gebruik direct de kraan weer dicht draaien, want anders loopt de pot onmiddellijk vol. Ook moet men de pomp bijna door het vlak drukken en van zijn fundatie trekken om de pot door te spoelen en leeg te pompen.

Met dit artikeltje probeer ik hier iets aan te doen. Ik beperk me tot het meest voorkomende toilet op de SKV-vloot, namelijk het bekende R.M.-toilet of hieraan gelijke systemen. Toen de pomp nieuw was, konden we hem bij wijze van spreken met één pink bedienen, maar na verloop van tijd moet dat met een flinke hand. Het moet gezegd worden, dat de werking van de pomp bijna onmerkbaar achter­uit gaat. Hoe komt dit?

Met de pomp verpompen we niet alleen onze afval­stoffen, maar ook veel buitenboord­water en hierin kunnen slib en zand­deeltjes zitten, die ervoor zorgen dat de gladde wand niet zo glad blijft als hij was. De schurende werking treedt vooral op, als we ons schip omhoog hebben laten lopen en ver­volgens het toilet gebruiken. Verder gaat de pomp achteruit, als we deze niet gebruiken. Als we na het weekendje varen het toilet schoongemaakt hebben, blijft toch in en aan alle in­wendige delen water staan, omdat het niet weggepompt kan worden. Dit wa­ter verdampt, zeker bij warm weer. Gevolg: kalkafzetting. Het laagje kalk kan wel tot meer dan een millimeter dikte aangroeien, waardoor de soepel­heid van het rubber en de afdichtings- ­en glij-eigenschappen afnemen. Een beetje onderhoud is dus wel op zijn plaat.

Het beste kunnen we dat doen ‘s win­ters, als het schip op het droge ligt. Dan worden de problemen tijdens het vaarseizoen voorkomen.

Demonteren van de pomp 

Verwijder het gehele toilet en contro­leer ook eens het schilderwerk van de stalen fundatie. Op het water is het ook mogelijk, maar overtuig u er dan wel van, dat de afsluiters goed dicht staan. Alleen de pomp demonteren is dan voldoende.

Laat de slangen aan de slangtules van de onderdelen zitten. Draai de schroeven c.q. boutjes 37A (zie fig.) los en druk de delen 34 en 35 van de pomp af. (Er zal nu wat water uitstromen, maar als het goed is, houdt dit op). De schroeven/boutjes 32 eruit draaien en deel 31 naar achter duwen. Rub­beren dubbele klep 30 wegnemen. Dan de schroeven/boutjes 37. De pomp is nu los en flapklep 38 kan nu ook weggenomen worden. Let er bij de schroeven/boutjes wel op, dat deze in lengte en diameter kunnen verschil­len, en dat deze bij montage weer op hun eigen plaats gemonteerd worden. Nu de pomp los is, kunnen we de zui­ger eruit nemen. Draai knop 23 van de zuigerstang en druk de stang door het pomphuis.

Ontkalken 

Alle onderdelen kunnen we nu ont­kalken, door alle met kalk veront­reinigde onderdelen herhaaldelijk in te smeren, of onder te dompelen en te weken en zo nodig schoon te wrijven met bijvoorbeeld een kunststof pannenspons gedrenkt in azijn of in apparaatontkalker, of – maar dan moet u snel werken – met verdund zoutzuur 50/50. Met zoutzuur moet wel heel voorzichtig omgegaan worden; be­scherm handen en ogen! Als dit werk gebeurd is, spoelen we alles grondig schoon. Ga niet krabben of schuren, want hierdoor kunnen krassen in de kunststof ontstaan en dat zou de afdichting benadelen. Alle delen moeten gaaf zijn. Let speciaal op de gleuf in de balklep 33; deze moet sluiten. Bij twijfel kunt u beter bij uw dealer een reparatieset halen, (dat eigenlijk op ieder schip aanwezig moet zijn). Zo’n reparatieset bevat alle kleppen en af­dichtingen en indien nodig is er zelfs een complete pomp. Controleer ook het hevelklepmechanisme 24, 25 en 27; als u plaatje 29 wegneemt, is alles goed zichtbaar. Let speciaal op het bovenste nokje van 27, dat wil nog wel eens afbreken.

Als alles schoon is, monteren we de onderdelen in omgekeerde volgorde van de demontage. Smeer zuinig wat vet aan O-ring 17 en stang 19 en keerring 16. Draai de schroeven/bout­jes in de kunststof niet te vast, daar door het aandraaien wrijvingswarmte kan ontstaan, zodat de kunststof week wordt en de schroefdraad uitbreekt. Laat geen chloor overstaan; dit kan de RVS-delen aantasten. Tap het toilet voor de winter af of spoel het door met antivries. Spoel na gebruik van het toilet altijd goed door; u zal de eerste niet zijn, die een afsluiter niet dicht kan krijgen, omdat er papier tussen de afdichtingsvlakken van de afsluiter geperst werd met het dichtdraaien. Bij woelig water, onder zeil, of als u het schip voor langere tijd verlaat, afsluiters dicht.